Rola dietetyka w leczeniu zaburzeń odżywiania

Autorzy:

Sylwia Leszczyńska, dietetyk kliniczny WUM

Kinga Falkiewicz, dietetyk kliniczny WUM

Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej „Sanvita”

www.instytutsanvita.pl

Zaburzenia odżywiania są coraz powszechniejszym problemem zdrowotnym nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Należą do nich m.in. anoreksja, bulimia, jedzenie kompulsywne, zespół nocnego jedzenia i zespół przeżuwania. W przypadku rozpoznania któregoś z tych schorzeń i długoterminowego utrzymywania się objawów, obserwuje się negatywny wpływ na stan zdrowia.

Skuteczność holistycznej terapii leczenia zaburzeń odżywiania

Przez wiele lat podstawową formą terapii zaburzeń odżywiania było leczenie psychiatryczne i psychoterapeutyczne, które jako jedyny element leczenia w wielu przypadkach nie przynosiło oczekiwanych efektów. Obecnie jednak zaznacza się potrzebę dodatkowych form wsparcia pacjentów z zaburzeniami odżywiania oraz włączenia w skład zespołów terapeutycznych również dietetyka klinicznego. Specjalista ten odgrywa bowiem istotną rolę w edukacji żywieniowej pacjentów, korygowaniu nieprawidłowych zachowań żywieniowych oraz w kontrolowaniu prowadzonej dietoterapii.

Głównym celem interwencji, podejmowanych przez interdyscyplinarny zespół, powinno być zapobieganie i łagodzenie niekorzystnych skutków zdrowotnych. W tym przypadku dzięki opiece dietetyka klinicznego stale kontrolowany jest stan odżywienia osoby z zaburzeniami jedzenia oraz to czy choroba nie ulega nawrotowi, co jest szczególnie wartościowe w opiece dietetycznej nad młodymi pacjentami. W trakcie spotkań z dietetykiem pacjenci poznają zasady racjonalnego żywienia, a opieka dietetyka daje poczucie bezpieczeństwa w kwestii własnego odżywiania. Dietetyk kliniczny ma za zadanie pomóc w ukształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych na dalsze lata życia pacjenta. Nabycie praktycznej wiedzy i umiejętności to niewątpliwie jeden z kluczy do sukcesu.

Czy osoby z zaburzeniami odżywiania mają ugruntowaną wiedzę na temat żywienia?

W badaniach Całyniuk B. i wsp., których wyniki zostały opublikowane w 2019 roku w „Rocznikach Państwowego Zakładu Higieny”, oceniono wiedzę żywieniową osób z zaburzeniami odżywiania na podstawie autorskiego kwestionariusza. Wśród chorych byli pacjenci zmagający się z anoreksją, bulimią, ortoreksją, jedzeniem kompulsywnym, zespołem nocnego jedzenia i innymi jednostkami.

Udowodniono, że wiedza tych pacjentów była selektywna i niewystarczająca do zapewnienia racjonalnego żywienia. Co ciekawe, najmniej korzystnie wypadły osoby poniżej 20 roku życia, zamieszkujące małe miasta, posiadające wykształcenie zawodowe oraz takie, które nigdy wcześniej nie zgłaszały się do dietetyka. Przy kwalifikacji chorych według wskaźnika masy ciała (z ang. body mass index, BMI), najwyższy średni wynik uzyskali pacjenci z prawidłową jego wartością.

Wskazano na konieczność tworzenia zespołów terapeutycznych, w których powinien znajdować się dietetyk kliniczny. Zasugerowano również, że do zadań tego specjalisty powinno należeć nauczenie zasad zdrowego stylu życia i odżywiania oraz dokładne omówienie wszystkich składników odżywczych, ich funkcji i wpływu na organizm.

Dlaczego program Kliniki Zaburzeń Odżywiania „Otulenie” jest innowacyjny?

Nasi specjaliści z dużym doświadczeniem we współpracy z pacjentami z Instytutu Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej „Sanvita” zaczynają od podstaw – edukują i umożliwiają wykorzystanie wiedzy
w praktyce. Podczas wykładów przekazywane są informacje na temat poszczególnych składników odżywczych, ich źródeł w diecie, zapotrzebowania, trawienia, wchłaniania oraz znaczenia w żywieniu i ich oddziaływania na organizm. Dodatkowo omawiane jest znaczenie prawidłowego stanu odżywienia, również w kontekście skutków niedożywienia i jego wpływu na odporność. Przekazujemy wiedzę o tym jak za pomocą odżywiania wspomóc funkcjonowanie organizmu, odporność, koncentrację, jak radzić sobie w sytuacjach szczególnych potrzeb żywieniowych, takich jak dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, niedokrwistość, osteopenia, potrzeba stosowania diet eliminacyjnych i odpowiednio bilansować codzienną dietę. Regularnie cała ta wiedza zostaje usystematyzowana podczas warsztatów kulinarnych, które polegają na przygotowywaniu zbilansowanych, pełnowartościowych i urozmaiconych posiłków. Dzięki temu nasi podopieczni zyskują bazę wiedzy, przepisów, inspiracje i przede wszystkim konkretne umiejętności, które ułatwiają wprowadzenie na stałe zmian w żywieniu. Tym właśnie różnimy się od innych klinik, które swoim pacjentom zapewniają catering, czyli rozwiązanie krótkoterminowe. Chcemy motywować, inspirować i uczyć umiejętności niezbędnych w kształtowaniu na stałe prawidłowych nawyków żywieniowych. Chcemy, aby nasi podopieczni dzięki niezbędnej dawce wiedzy dietetycznej, praktycznej i wsparciu dietetyka klinicznego poczuli bezpieczeństwo w kwestii własnego odżywiania, co znacznie zwiększy szansę na powrót do zdrowia.

Treści przekazywane w trakcie wykładów i warsztatów są dopasowane do osób z różnymi zaburzeniami odżywiania, a także cierpiącymi na inne jednostki chorobowe (np. otyłość polekową). Jedynym ograniczeniem jest wiek pacjentów – zapraszamy wszystkich, którzy ukończyli już 14. rok życia. Przekonajcie się jak ważne w procesie zdrowienia jest żywienie!

Źródła bibliograficzne:

1. Całyniuk B., Górski M., Garbicz J. i wsp.: Nutrition knowledge of people with eating disorders. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 2019; 70:41-48.
2. Hay P., Mitchison D.: Eating Disorders and Obesity: The Challenge for Our Times. Nutrients, 2019; 11:1055.
3. O’Brien K. M., Whelan D. R., Sandler D. P. i wsp.: Predictors and long-term health outcomes of eating disorders. PLoS ONE, 2017; 12:1-14.