Zaburzenia odżywiania

Popularne zaburzenia odżywiania

Zaburzenia odżywiania (ang. eating disorders, e.d.) stanowią rozbudowaną i dość dobrze poznaną grupę zaburzeń psychicznych, których leczenie wymaga wielotorowego oddziaływania specjalistycznego. Istotne, aby prowadzone było ono przez interdyscyplinarny zespół złożony z doświadczonych lekarzy, psychoterapeutów wspieranych przez superwizora i inne osoby specjalizujące się w tej dziedzinie. Bardzo często odnotowuje się bowiem współistnienie dodatkowych zaburzeń takich jak dystymia, depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia snu, zaburzenia osobowości (zwłaszcza unikające, zależne, obsesyjno-kompulsywne, histrioniczne i borderline). Te ostatnie, wśród pacjentek z anoreksją i bulimią występują średnio dwukrotnie częściej niż w grupach kontrolnych. Zaburzenia odżywienia są jedynie objawem, sygnałem, że z daną osobą dzieje się coś niepokojącego, czego nie powinno się zbagatelizować. Czas w tym przypadku działa na niekorzyść…
Dynamika i złożoność choroby czynią praktycznie niemożliwym rozprawienie się z nią w pojedynkę. Szczególnie, gdy mamy do czynienia z jej bardziej zaawansowaną postacią lub podwójną diagnozą.
Do zaburzeń odżywiania zaliczamy następujące jednostki:

Anoreksja https://otulenie.pl/anoreksja/, która jest jedną z najlepiej poznanych zaburzeń psychicznych, pojawia się u 0.2-0.3% mężczyzn i 0.9-4.2% kobiet w różnych etapach życia. Początek choroby przypada najczęściej na okres adolescencji, gwałtownych zmian hormonalnych, „buntu” i poszukiwania tożsamości. Charakteryzuje ją lęk przed przytyciem, nadmierna koncentracja na wyglądzie i wadze, kontrola jedzenia i unikanie posiłków (w typie bulimicznym okresy głodówek przeplatane są epizodami objadania i zachowań kompensacyjnych). Osoba z jadłowstrętem psychicznym często nieadekwatnie ocenia swój wygląd, mając zaburzony obraz własnego ciała (więcej na ten temat oraz odnośnie leczenia można przeczytać tutaj https://otulenie.pl/terapia-obrazu-ciala-body-image/).

Bulimia https://otulenie.pl/bulimia/ to drugie bardzo dobrze znane zaburzenie jedzenia, charakteryzujące się niekontrolowanymi napadami objadania, po których następują zachowania kompensacyjne – prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub odwadniających, czy stosowanie restrykcyjnych diet. Zachowania te stanowią sposób na rozładowanie napięcia i- jak w przypadku pozostałych zaburzeń jedzenia- są jedynie „wierzchołkiem góry lodowej”, sygnałem istnienia niepokojących procesów dotykających pacjenta. Informacje jak leczyć bulimię https://otulenie.pl/leczenie-zaburzen-odzywiania/oraz pomoc w doborze najwłaściwszej terapii znajdą Państwo w naszym Ośrodku. Szacuje się, że choroba ta dotyka 0,1-1,4 % mężczyzn i 0.3-9.4% kobiet na różnych etapach życia. Leczenie kompulsywnego jedzenia daje bardzo dobre rezultaty, remisję osiąga ok 60-80%

Anoreksja bulimiczna https://otulenie.pl/anoreksja-bulimiczna/  jest kompilacją dwóch osobnych, wyżej przedstawionych jednostek chorobowych. Podobnie, jak w przypadku anoreksji, charakteryzuje się ona występowaniem okresów restrykcyjnych głodówek, wzmożonej aktywności fizycznej czy innych działań nakierunkowanych na pozbycie się niechcianych kilogramów. Zachowania te przeplatane są epizodami objadania zwieńczonymi wymiotami i/lub stosowaniem środków przeczyszczających, moczopędnych czy stosowaniem lewatyw. Łącznikiem pomiędzy tymi zaburzeniami jest myślenie dychotomiczne, zerojedynkowe, „wszystko albo nic”, bez odcieni pośrednich. Osoby cierpiące na to zaburzenie mają problem z wypośrodkowaniem, stosują więc dobrze znane schematy restrykcyjna dieta-objadanie.

Kompulsywne jedzenie https://otulenie.pl/kompulsywne-jedzenie/ jest zaburzeniem, w którym odczuwa się silną potrzebę jedzenia, najczęściej wysokoprzetworzonych produktów, często pomimo braku fizycznego głodu. Przy czym- w odróżnieniu od bulimii- implikacji ataku nie stanowią zachowania kompensacyjne- przeczyszczanie czy wymioty. Niekontrolowanemu objadaniu towarzyszy poczucie winy, wstręt do siebie i spadek nastroju. Według statystyk na napady żarłoczności cierpi od 0,7 do 4,3% populacji, przy czym około 1.5 razy częściej występuje u kobiet. Symptomatyczne, iż zaburzenie to najczęściej współwystępuje obok zaburzeń afektywnych takich jak depresja atypowa czy choroba afektywna dwubiegunowa. Leczenie kompulsywnego jedzenia, m.in. psychoterapią poznawczo behawioralną https://otulenie.pl/psychoterapia-poznawczo-behawioralna-cbt/ i dialektyczno behawioralną daje bardzo dobre rezultaty, remisję osiąga około 60-80% pacjentów.

Ortoreksja https://otulenie.pl/ortoreksja/ to permanentne, wręcz obsesyjne kontrolowanie jakości swojego jedzenia i koncentracja na zdrowych, nieskażonych produktach. Chorzy kierują się zasadą spożywania wyłącznie posiłków- w ich mniemaniu- właściwych,  których ilość i kaloryczność jest drugorzędna. Stopniowo rezygnują z kolejnych grup produktów. Pozbawienie organizmu cennych źródeł witamin i minerałów prowadzi do ich niedoborów, co przekłada się na pogorszenie stanu zdrowia. Anemia, zawroty głowy, problemy z pamięcią i koncentracją, zaburzenia nastroju, czy zaburzenia snu. U kobiet ponadto następuje zaburzenie cyklu menstruacyjnego, aż do całkowitego zaniku miesiączki (zwłaszcza gdy choroba trwa ponad 6 miesięcy). Ortoreksja, jak inne zaburzenia odżywiania, jest jedynie objawem. Prawdziwe problemy kryją się głęboko w osobie dotkniętej tym zaburzeniem psychicznym, a ich emanacją jest chęć przejęcia kontroli- w tym przypadku tego, co trafia na talerz.

Alkoreksja https://otulenie.pl/alkoreksja/ jest stosunkowo nowym zaburzeniem odżywiania, odkrytym w 2008 roku. Charakteryzuje się stosowaniem niskokalorycznych diet, niekiedy wspomaganych stosowaniem środków przeczyszczających i moczopędnych. Podobnie jak w przypadku anoreksji, utrata wagi często przyśpieszana jest intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi. Uzyskany deficyt kaloryczny pacjenci kompensują dostarczaniem kalorii pochodzących z alkoholu. Zaburzenie to obejmuje dwie płaszczyzny dysfunkcji – zaburzenia jedzenia oraz nadużywanie napojów wysokoprocentowych. W związku z tym poza tradycyjną terapią zaburzeń odżywiania, zbliżoną do psychoterapii anoreksji, niezbędny staje się udział terapeuty uzależnień. W przypadku, gdy osoba dotknięta drunkoreksją bierze dział w turnusie w Ośrodku „Otulenie” w Warszawie, skład specjalistów poszerza się o doświadczonego specjalistę terapii uzależnień.

Neofobia https://otulenie.pl/neofobia/ przejawia się awersją do spożywania pokarmów spoza „listy zaakceptowanej przez chorego”, której często towarzyszą reakcje lękowe. Jedzenie nieakceptowalnych pokarmów często wywołuje ksztuszenie, kasłanie czy odruch wymiotny, powodując blokadę przed kolejnymi próbami. Terapia tego zaburzenia odżywiania w Ośrodku prowadzona jest przez psychoterapeutę, psychodietetyka, z udziałem specjalistów żywienia i – w razie potrzeby- psychiatrą zaburzeń odżywiania. Ważne jest także uświadamianie otoczenia chorego, że neofobia nie jest wymysłem czy zwykłym grymaszeniem, lecz zaburzeniem zakorzenionym już we wczesnym dzieciństwie, często wkutek nieprawidłowych relacji z otoczeniem.

Bigoreksja https://otulenie.pl/bigoreksja/  jest zaburzeniem często spotykanym wśród pasjonatów siłowni, cechującym się- jak to ma miejsce w przypadku wielu osób dotkniętych zaburzeniami odżywiania- nierzeczywistym obrazem własnego ciała. Osoby takie wylewają na siłowni siódme poty, stosują odżywki, leki odwadniające, przyśpieszające metabolizm, czy nawet niedozwolone substancje, aby tylko osiągnąć idealną, w ich mniemaniu, sylwetkę. Bigoreksja prowadzić może do wyniszczenia organizmu, zaburzeń rytmu serca, zaburzeń hormonalnych, niewydolności  nerek czy wątroby, a nawet śmierci.

Pica https://otulenie.pl/pica/ objawia się spożywaniem substancji uznawanych za niejadalne, jak na przykład ziemia, farba, papier, brud, lód, włosy czy wełna lub nieprzetworzone substancje spożywcze, takie jak surowy ryż czy skrobia. Zaburzenie to czesto diagnozowane jest przy okazji takich chorób jak schizofrenia czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (ocd). Rozpoznawana jest także jako następstwo niedoborów żelaza czy niedożywienia wynikające z restrykcyjnych diet stosowanych np w anoreksji.

Zespół jedzenia nocnego (NES) https://otulenie.pl/zespol-jedzenia-nocnego/ opisywany jest jako niepohamowane, kompulsywne, powtarzalny jedzenia w porze nocnej. Występuje u około 0,4% z prawidłową masą ciała, jednak najczęściej prowadzi ono nadwagi (występuje u 8,9-10% tych osób) lub otyłości (ok. 7,9-15%). Pomijając medyczne implikacje tych schorzeń, prowadzi on do bezsenności (choć bywa, że to zaburzenia snu są przyczyną), depresji, agresji czy zaburzeń lękowych.

Parasomnia https://otulenie.pl/parasomnia/ to ogólna nazwa na dziwne zachowania w trakcie snu, w tym napadowe jedzenie nocne. W odróżnieniu od NES są nieświadome, choć również prowadzić mogą do nadwagi czy otyłości.

Zaburzenia odżywiania inaczej nieokreślone (EDNOS) https://otulenie.pl/inne-zaburzenia-odzywiania-ednos/ to znane zaburzenia jedzenia (anoreksja, bulimia, kompulsywne odżywianie się) lub ich kombinacje, które ze względu na niski stopień natężenia i występowania objawów nie są zakwalifikowane jako te jednostki chorobowe. Nie zmienia to faktu, że stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i wymagają leczenia.