Jak zaburzenia odżywiania wpływają na mózg? Analiza zmian u osób z anoreksją

Czym charakteryzuje się anoreksja?

Jednym z najczęstszych zaburzeń odżywiania jest jadłowstręt psychiczny, znany jako anoreksja. Charakteryzuje się ona silnym strachem przed przybraniem na wadze, co prowadzi do zachowań mających na celu utratę masy ciała. Wyróżniamy dwa główne typy anoreksji:

• Anoreksja restrykcyjna: Ograniczanie ilości spożywanego jedzenia, często obsesyjne liczenie kalorii i unikanie jedzenia w towarzystwie.
• Anoreksja bulimiczna: Objawia się napadami objadania się, po których następują próby kompensacyjne, takie jak wymioty lub stosowanie środków przeczyszczających.

Anoreksja prowadzi do niedożywienia całego organizmu, co wpływa nie tylko na wygląd zewnętrzny, ale także na funkcjonowanie narządów, w tym mózgu.

Jakie zmiany zachodzą w mózgu w wyniku anoreksji?

Anoreksja, jedno z zaburzeń odżywiania, powoduje zmiany widoczne na zewnątrz, takie jak zmniejszenie masy ciała, ale również prowadzi do wielu niewidocznych konsekwencji wewnętrznych. Zaburzenia te mają istotny wpływ na funkcjonowanie różnych organów, co niesie za sobą poważne skutki zdrowotne. Niedożywienie, które jest wynikiem anoreksji, oddziałuje negatywnie na serce, układ hormonalny, skórę, włosy, jelita, nerki, mięśnie, stawy, krew, a także na jeden z najważniejszych organów – mózg.

Brak odpowiedniej ilości składników odżywczych może prowadzić do trudności w koncentracji, problemów z pamięcią, większej drażliwości, wahań nastroju oraz zmian chemicznych w mózgu. U osób cierpiących na anoreksję obserwuje się zmniejszenie objętości istoty białej i szarej mózgu oraz wzrost ilości płynu mózgowo-rdzeniowego. Szczególnie narażone są obszary istoty białej w płatach czołowych, ciemieniowych i skroniowych, a także istota szara w takich rejonach jak podwzgórze, móżdżek oraz okolice czołowe, skroniowe i ciemieniowe.

Zmiany te mają również wpływ na funkcjonowanie układu nagrody w mózgu, który jest odpowiedzialny za odczuwanie przyjemności. Układ nagrody, związany z dopaminą, u zdrowych osób reaguje pozytywnie na czynności takie jak jedzenie czy picie. Jednak u osób z anoreksją różnica między odczuwaniem nagrody a kary jest znacznie mniejsza. Ponadto, bodźce, które powinny być nagradzające, takie jak jedzenie, mogą wywoływać lęk zamiast przyjemności. Wynika to z faktu, że u osób z anoreksją substancje, które normalnie powodują euforię i zmniejszają lęk, mogą przynosić odwrotny efekt.

Zmiany w układzie nagrody oraz w wydzielaniu dopaminy mogą być zarówno jedną z przyczyn, jak i konsekwencją choroby. Co ważne, badania pokazują, że po przeprowadzeniu skutecznej terapii i normalizacji masy ciała wiele zmian w mózgu jest odwracalnych. Dochodzi wtedy do poprawy funkcji poznawczych oraz ogólnego funkcjonowania organizmu.

Czy nieprawidłowe działanie mózgu może być przyczyną anoreksji?

Niektóre teorie sugerują, że zmiany w mózgu mogą być zarówno skutkiem, jak i przyczyną anoreksji. Wyróżniamy czynniki biologiczne, takie jak:

• Zaburzenia w wydzielaniu serotoniny, która reguluje nastrój i zachowania związane z odżywianiem.
• Genetyczna predyspozycja do nadmiernej kontroli masy ciała.
• Nieprawidłowości w układzie nagrody.

Serotonina odgrywa kluczową rolę w regulacji nastroju. U osób z anoreksją nadmierna produkcja serotoniny może prowadzić do lęku, co chwilowo łagodzone jest poprzez głodzenie się.

Czy zmiany w mózgu są odwracalne?

Dobra wiadomość jest taka, że wiele zmian w mózgu spowodowanych anoreksją jest odwracalnych. Po normalizacji wskaźnika BMI i odpowiedniej terapii:

• Objętość istoty białej i szarej może wrócić do normy.
• Funkcje poznawcze, takie jak pamięć i koncentracja, ulegają poprawie.
• Układ nagrody i wydzielanie dopaminy mogą się zregenerować.

Leczenie anoreksji wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego psychoterapię, edukację żywieniową i, w razie potrzeby, farmakoterapię. Proces ten może być długi i trudny, ale pełne wyzdrowienie jest możliwe.