Zespół Kompulsywnego Objadania się (Binge Eating Disorder – BED) to najczęściej diagnozowane zaburzenie odżywiania. Charakteryzuje się nawracającymi epizodami pochłaniania dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, czemu towarzyszy dotkliwe poczucie utraty kontroli. W przeciwieństwie do bulimii, po napadach nie występują regularne zachowania kompensacyjne (wymioty, nadużywanie środków przeczyszczających).
Jeśli ten opis brzmi znajomo, wiedz, że nie jesteś sam/sama. To nie jest kwestia słabej woli – to choroba, którą można skutecznie leczyć, a my jesteśmy tu, by Cię w tej drodze otulić wsparciem.
Przyczyny kompulsywnego objadania się
Etiologia BED jest złożona i ma charakter multiczynnikowy. Rzadko kiedy winny jest jeden element. Zwykle jest to splot czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych.
1. Czynniki psychologiczne i emocjonalne (rdzeń problemu)
Trudności w regulacji emocji: jedzenie staje się mechanizmem radzenia sobie ze stresem, lękiem, nudą, smutkiem lub złością. Napad objadania to próba „zagłuszenia” nieprzyjemnych uczuć lub wypełnienia wewnętrznej pustki.
Niska samoocena i perfekcjonizm: wiele osób cierpiących na BED ma silne poczucie wstydu i winy, często są wobec siebie bardzo krytyczne. Jedzenie może być formą kary lub pocieszenia.
Trauma i przeżycia z dzieciństwa: historia traumy, zaniedbania lub niestabilnych relacji rodzinnych może zwiększać ryzyko rozwinięcia się BED.
2. Czynniki behawioralne i biologiczne
Restrykcyjne diety (efekt błędnego koła): paradoksalnie, najbardziej restrykcyjne diety są częstą przyczyną napadów. Długotrwałe głodzenie i odmawianie sobie pożywienia prowadzi do narastającego napięcia fizycznego i psychicznego, które finalnie wybucha w formie niekontrolowanego objadania.
Biologia ośrodka nagrody: uważa się, że w BED mogą występować zaburzenia neuroprzekaźników (np. serotoniny, dopaminy), wpływające na odczuwanie głodu, sytości i przyjemności.
Czynniki genetyczne: badania sugerują, że predyspozycje do zaburzeń odżywiania mogą być częściowo dziedziczone.
Konsekwencje BED
Skutki BED są dalekosiężne i obejmują sferę zdrowia fizycznego i psychicznego.
1. Jak napady objadania się wpływają na zdrowie fizyczne (ciało)?
Najczęstszym, choć nie jedynym, skutkiem BED jest nadwaga lub otyłość. Wiąże się to z całym spektrum powikłań:
Cukrzyca typu 2
Choroby sercowo-naczyniowe (nadciśnienie, dyslipidemia)
Zaburzenia snu (w tym bezdech senny)
Bóle stawów i problemy ortopedyczne
2. Jak napady objadania się wpływają na zdrowie psychiczne (umysł i emocje)
Poczucie winy i wstyd: po każdym napadzie pojawia się intensywne, często paraliżujące poczucie winy i wstydu, co z kolei prowadzi do dalszej izolacji i… kolejnego napadu. To jest mechanizm, który podtrzymuje chorobę.
Współwystępujące zaburzenia: BED często współwystępuje z:
Depresją
Zaburzeniami lękowymi
Niską samooceną
Izolacja społeczna: ukrywanie epizodów objadania się i wstyd z powodu wagi prowadzą do wycofania się z życia społecznego i osłabienia więzi.
Droga do równowagi: leczenie zespołu kompulsywnego objadania się
Dobrą wiadomością jest to, że BED jest uleczalne. Kluczowe jest kompleksowe podejście, które odnosi się zarówno do zachowań żywieniowych, jak i do leżących u ich podstaw emocji.
1. Psychoterapia (fundament leczenia)
Psychoterapia jest uznawana za najskuteczniejszą formę leczenia BED.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): jest terapią pierwszego wyboru. Pomaga zidentyfikować myśli i emocje wyzwalające napady oraz nauczyć zdrowych mechanizmów radzenia sobie z nimi. Skupia się na normalizacji wzorców żywieniowych (regularne posiłki!).
Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT): koncentruje się na nauce regulacji emocji, tolerancji dystresu oraz budowaniu uważności.
Terapia interpersonalna (IPT): skupia się na poprawie relacji i umiejętności interpersonalnych, które często stanowią czynnik wyzwalający napady.
2. Wsparcie dietetyczne i normalizacja jedzenia
Nie chodzi o kolejną dietę, lecz o odbudowę zdrowej relacji z jedzeniem.
Dietetyk kliniczny / psychodietetyk: pomaga w stworzeniu elastycznego i regularnego planu posiłków. Regularne jedzenie to najsilniejsza broń przeciwko napadom, ponieważ zapobiega skrajnemu głodowi, który często je wywołuje.
Integracja żywności: uczy, jak wprowadzać do diety produkty „zakazane” (w zdrowej ilości), aby zlikwidować mentalność „wszystko albo nic”, która podtrzymuje cykl napadów.
3. Farmakoterapia
Leki mogą być pomocne jako uzupełnienie psychoterapii, zwłaszcza gdy współwystępuje depresja lub lęk. Najczęściej stosuje się:
Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) – leki przeciwdepresyjne.
W niektórych przypadkach lekarz może rozważyć leki wpływające na impulsywność i apetyt (decyzja zawsze należy do lekarza psychiatry).
Gdzie szukać pomocy? Leczenie zaburzeń odżywiania
Leczenie zaburzeń odżywiania powinno być prowadzone przez zespół specjalistów: psychologa, psychiatrę, psychodietetyka.
W Ośrodku Otulenie oferujemy:
Programy terapeutyczne dla młodzieży i dorosłych
Terapia anoreksji, bulimii, objadania się – dostosowana do indywidualnych potrzeb
Możliwość leczenia w trybie stacjonarnym lub ambulatoryjnym
Wsparcie dla rodzin i konsultacje z psychologiem
Bezpieczne i wspierające środowisko, w którym nie ma oceniania
Jeśli szukasz ośrodka leczenia zaburzeń odżywiania, skontaktuj się z nami → Zarezerwuj konsultację w Otuleniu.
